KAVALIN ADI : Çalgının 5 nci perdesinden duyulan sesin piyanodaki karşılığı ilgili kavalın ton adı olur.
NOTASI : Portenin 2 nci çizgisinde gösterilen” SOL” anahtarıyla yazılır.
DOĞAL SES DİZİSİ : Türk Müziğinin ana makamlarının ses sistemi içinde, Batı müziğinin tonal kurallarına göre belirlenmiştir.
SES ARALIĞI : 4 tam, 3 yarım ses aralığından oluşur. Fa diyez–Sol /– Si-Do / Mi-Fa aralığı YARIM aralık,
Sol-La / La-Si / Re-Mi / Do-Re / aralıkları TAM aralıktır.
NORMAL ÇALIŞ TONU : Çalgının 5 nci perdesinden başlayıp biten dizilerin tonalitesine göre belirlenir.
Kavalların 5 nci perdesinden başlayıp biten diziler, (Türk Müziğinde Hüseyni Makamı) Batı’nın La Minör’üne;.
6 ncı perdelerinden başlayıp biten diziler de Batı müziğinin Sol majörü ile Türk Müziğinin Rast makamı dizisine karşılıktır.
İNCE VE KALIN SESLERİ : Üfleme gürlüğü ile aynı ses perdelerinden sağlanır. Kalın sesler için (P) hafif, orta seslerde (f – mf).
Tiz (ince) sesler için ise (ff) kuvvetli üfleme yapılır.
EN KALIN SESİ : Tüm ses perdeleri kapalı iken 7 nci perdeden duyulan (Fa diyez) sesidir
SES GENİŞLİĞİ : Üfleme gürlüğü ile sağlanan 2 oktav bir minör üçlü olup; bu, küçük boylarda bu 2,5 oktava kadar çıkabilmektedir.
(Uygulamada 2 oktavlık seslerin kullanımı ihtiyacı karşılamaktadır.)
KULLANILAN SESLERİ : Kavalın kalın, orta ve ince olmak üzere 3 ayrı ses bölgesi vardır.
Kullanıma en elverişli olanı (P ve ff) üflemeyle sağlanan orta bölüm sesleridir.
(LA) KAVALIN SES YAPISI
Dilli Kavalın ses yapısını perdeleri oluşturur.
Perdeler çalgı üzerinde yukarıdan aşağıya belirli ve düzenli aralıklar ile sıralanmış (Mi-Re-Do-Si-La-Sol-Fa #-Fa) sekiz doğal sesden oluşur.
Çalgının,temel sesleri, perdelerin tam kapatılmasıyla sağlanır.
DEĞİŞİMLİ SESLER ; Çalgıdan parmakların değişik pozisyonlarıyla sağlanan iki çeşit sesi anlatır.
1 ncisi - (Diyez ve bemollü) ALTERE SESLERİ
- ncisi de- KOMA BİRİMLİ (X) Sesleri.
- Dilli kavalın yarım sesleri , parmakların ½ (yarım) açık-kapalı pozizsyonlarıyla;
- Koma Birimli Sesler, parmakların farklı pozisyonları ile sağlanabilmektedir. (Bkz. Kavalın Yarım ve Komalı Sesler Tablosu)…
(x) : KOMA BİRİMLİ SESLERİ , Burada sadece bilgi olarak vermiş bulunmaktayız. ileriki çalışmalarımızda çok daha geniş yer verilecektir.
KAVALLARIN SES ARALIKLARI: Diatonik ses yapısına sahip olan dilli kavallar, 4 tam ve 3 yarım aralıktan oluşur.
Çalgıda sıralanan Tam ve Yarım ses aralıkları şöyledir :
1 nci ile 2 nci perde (Mİ – RE) arası…………. .Tam aralık
2 nci ile 3 ncü perde (RE – DO) arası………….Tam aralık
3 ncü ile 4 ncü perde (DO – Sİ) arası…………..Yarım aralık
4 ncü ile 5 nci perde (Sİ – LA) arası……………Tam ardalık
5 nci ile 6 ncı perde (LA – SOL) arası…….......Tam aralık
6 ncı ile 7 nci perde (SOL – FA diyez) arası…. Yarım aralık
1 nci ile 8 nci perde (Mİ – FA) arası……………Yarım aralıktır.
NOT ..Çalgıda,(Fa diyez – Mi) arasının Tam ; (Fa – Fa diyez) ise yarım ses Aralığını oluşturur.
KAVALIN PORTE ÜZERİNDEKİ SES ARALIKLARI
