TRT.NİN TÜRK HALK MÜZİĞİ NOTALARINDAKİ “KAYNAK KİŞİ” SÖZÜ “ İNTİHAL”İ(x) ANLATIYOR. -------(X) : Sahipsiz(anonim) eserlerin, hırsızlıkla sahiplenilmesini---
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Yapılan araştırma ve incelemelerde ; TRT’nin, THM. arşivinde kayıtlı bulunan binlerce anonim eser, M. Sarısözen’in derleyip notaya aldıkları dışındakilerin tümü,birer "beste"niteliği taşımaktadır. Merak edenler herhangi bir türkünün notasını internetten indirip baktığında , notaların sol üst köşesindeki "kaynak kişi’ nin karşısında “anonim” sözü yerine kişi adının yazılı olduğunu göreceklerdir. Notada, kişinin kendisini “kaynak kişi” olarak göstermesi, onun anonim eserin bizzat besteleyeni (sahibi) olduğunu göstermektedir. Bu tamamen yanlış bir anlatımdır. Bunun ,yasalardaki karşılığı, İntihal (akademik hırsızlık) suçudur.. “kaynak kişi”nin karşılığına “anonim” yazılmalıydı. Zira, eserin sahibi ya da sahipleri bilinmiyor ..Notaların sol .üst köşesindeki Kaynak kişinin karşısına kişi adı yerine neden eserin aktaranı, yada taşıyanı karşılığında “kimden alındığı” yazılmak istenmiyor .?
Konuya ilişkin sorunların yaşanmaması için ,TRT.nin yapacağı tek şey, derleme fişlerinde yazılı olan, tamamen aldatmaca ve göstermelik “Kaynak kişi” sözünü çıkartılıp yerine, eseri aktaran ya da taşıyan karşılığında “kimden alındığı” sözünün yazılması olacaktır.
TRT. bu yanlışını düzeltip, yılların vebalinden ancak böyle kurtulmalıdır . TRT. bu güne kadar bu suçu bilerek işleyenlere bir ikazda bulunmayıp göz yumması nedeniyle bu yasal suça birlikte iştirak etmiş sayılır.
DERLEME FİŞLERİ (Tutanak) : Anonim eserlerin belirlenmesinde,
derleyiciler tarafından kullanılması gerekli, hukuki açıdan önemli karine sayılan resmi belgeler olup şu bilgileri içermelidir.
ANONİM ESERİN : Yöresi- Kimden alındığı ,Aktaranı (kaynak kişi yerine) -Eserin adı,Metronomu, Derleyeni-Derleme yer ve tarihi-Notaya alanı.
-----------------------(EK BİLGİ)----------------------------------
(SORU 1): Anonim eserlere ilişkin mali hakların dağılımında; Derleyici Hakkı” nasıl tayin edilmelidir?
CEVAP: Bunun için, M.K.696/3 hükmünden yararlanılabilir düşüncesindeyiz. Şöyle ki; adı geçen madde hükmü,”Defineyi keşfeden, kıymetin yarısını alır” “derleyici”hisselerine de örnek olabileceği görüşündeyiz.
(SORU 2 ): Acaba anonim eserlere ilişkin telif ücretleri kimlere ödenmelidir..?
CEVAP : Görüşümüz; Özgün ( kaynak ) eser üzerindeki haklar saklı kalmak kaydıyla, ilgili yörenin, Vakıf, Belediye ya da Kültür müdürlüklerine tahsis edilmesi yönündedir.
----------Doç. Burhan TARLABAŞI
