Rahmetli, Nida TÜFEKÇİ’YE…Ben böyle bir soru sorduğumda.. aldığım cevap şu olmuştu :
“Burhan, bunlara müzik dilinde “VARYANT”tükü adı verildiği için bahsettiğin bu türkü.. hem onların(Malatya’nın)…ve hem de sizin (Eğin’in)sayılır”…(1996/ İTÜ.TMDK.Çalgı Eğitim Bl.)
VARYANT TÜRKÜ NEDİR ?
Varyant, Fransızca (”variation”) kökenli bir müzik sözcüğü olup, genelde ,
bir aslın değişik biçimlerdeki sunuluşu demektir. Müzikte ise, bir eserin ritim, nağme ya da armoni açısından farklı değişiklikler ile icra edilen biçimlerini anlatır..Sözgelimi; Komşu bir yörede icra edilen aynı sözlerdeki bir türkü ya da halay havası…diğer bir yörede, aynı sözler ile, ancak
farklı tempolardaki icra biçimleriyle görülebilmektedir. İşte,.Bu nedenle illâ da “Bu, bizim yörenin türküsüdür..Neden onu alıp kendilerine mal etmişler”ya da “..bizim türkümüzü neden taklit edip çalıyorlar..” gibi bir fikre kapılmamalıyız.Zira icra edilen “varyant” tipi eserlerin, söz benzerliği bulunsa bile, icradaki tavır ve üslup’da mutlaka farklı yanları vardır.…Bu da,
Her yörenin, kendine özgü farklı bir müzik kültüründen kaynaklanır. “Varyant” türkülerin en güzel anlatımını,araştırmacı-
merhum Sâdi Yaver Ataman, ilgili eserinde ayrıca şu sözlerle de anlatmıştır:
“menekşe vardır,kırlarda bayırlarda biter,rengi ve kokusu başkadır.Menekşe vardır usta bahçıvanlar elinde özen gösterilmiş topraklarda yetiştirilir,yine rengi ve kokusu başkadır….Ama, Her İkisi de menekşedir.”
VARYANT kavramına En BELİRGİN ÖRNEK ;
“Ahmet Bey’in, arı kovanlarına, İsmail Bey’in arıları uçup gidip konmuş.. diğerleriyle birlikte onlara uyup onlarla birlikte İsmail bey’in balını üretmişler..”Şu halde“ ANOM EĞİN’LİMİSİN” türküsü,Eğin’de okunuş biçimi nedeniyle EĞİN’İN.. MALATYA’DA okunan farklı biçimiyle de MALATYA’ NIN sayılır..
DERLEME : (Doç. Burhan TARLABAŞI)
NOT : Tüm bu açıklamalara karşın,şayet ..yayınlanan bir eser.. “varyant” eser koşullarının hiç birine uymuyor da .eserin kendisi bir başka ad ile farklı yöreye ait miş gibi gösteriliyorsa bu bir “intihal”(çalıntı) sayılacağından konu bu yasalar açısından hırsızlık suçuna girmiş demektir ki..zaten bunun da ceza kanunundaki cezaları yazılıdır.
